نهمین نشست «آدینه‌های ایران‌شناسی» در سازمان نظام مهندسی کرج
98/3/10 ساعت 17
عنوان نشست: «باستان‌شناسی زاگرس: کرماشان و لرستان»
سخنرانی دکتر مسعود گلزاری و دکتر عطا حسن‌پور و پخش مستند «لرستان کهن سرزمین قوم کاسیت» (به کوشش دکتر عطا حسن‌پور باستان‌شناس لرستان و کارگردانی منوچهر طیاب) با اجرای شهریار قاسمی، پخش فیلم و اسلاید از آرمان ذهبی و عکاسی شیرین نیکخواه بهرامی و کورش احمدی
شهریار قاسمی مجری نشست، با شعری از سروده‌‌های خود و خوش‌آمد‌گویی نشست را آغاز کرد.
سخنران نخست دکتر مسعود گلزاری سخنان خود را درباره‌ی باستان‌شناسی کرماشان آغاز کردند.
ایشان از 17 سالگی در کرماشان شروع به کار کردند و اکنون در 84 سالگی همچنان با علاقه تحقیقات خود را ادامه می دهند. استاد در این سالها کاوشهایی داشته‌اند که در 20 سال تمام مناطق کردنشین را بررسی کرده‌اند. ایشان با نمایش عکسهایی از سرپل زهاب، کوه هزار گلی(به معنای هزار شاخه) ،کوه مقابل هزار گلی که 4 اثر از دوره لولوبی دارد که در سرپل زهاب پادشاهی می کرده( نگاره برگرفته از نقش نارامسین است و نقش داریوش در بیستون هم تقلیدی از همین نقش است) سخنان خود را آغاز کردند. عکس هایی از این مناطق از 50 سال پیش که دکتر گلزاری خود گرفته‌اند را آرمان ذهبی نمایش داد. دکتر گلزاری افزودند: پیش از آنکه آریایی‌ها از شمال شرق به فلات ایران بیایند اقوامی از جمله: گوتی‌ها، لولوبی‌ها، کاسی‌ها، خوزی‌ها و دیگران در این سرزمین زندگی می کردند. تصاویری چند از آتشدان و برخی نقوش برجسته در سرپل زهاب پخش شد که شوربختانه هنوز به ثبت ملی نرسیده‌اند. در ادامه توضیحاتی با پخش عکسهایی از کل داوود(گور صخره‌ای در سرپل زهاب)، کوه فرهاد کن بر سر راه لرستان، سراب قره بلاغ، برد عاشقان( که استاد گلزاری آن را کشف کرده اند)، سکاوند هرسین، روانسر(دخمه‌ای از دوره‌ی مادها)، در صحنه دخمه‌ی شیرین گورا(شیرین بزرگ)، دخمه‌ی شیرین بوچک(شیرین کوچک) را با توضیحات دکتر گلزاری مشاهده کردیم. یادبود نشان انجمن بر کاشی به رسم ادب به ایشان تقدیم شد.
سپس نماهنگی از کوشش‌های انجمن را شاهد بودیم و پس از آن مستند زیبای «لرستان کهن سرزمین قوم کاسیت» با کوشش عطا حسن پور و منوچهر طیاب پخش شد که البته هنوز پخش عمومی نشده است.
فیلم مستندی است از رشته کوه های زاگرس میانی که به دلیل موقعیت مکانی و تشکیل غارهای پرشمار سکونتگاه مناسبی برای نخستین انسان‌ها بوده. در این فیلم از کوچ عشایر گرفته تا قلعه‌ی فلک‌الافلاک و موزه‌ی لرستان و روستای سنگتراش(که دکتر حسن پور بیش از 400 قطعه سفال از این منطقه بدست آورده) و نقاشی‌هایی مربوط به دوره‌ی پارینه سنگی در کوه سرخن، نقاشی‌های غار دوشه و مفرغهایی که خاستگاهش لرستان بوده و غارهای کشف شده(طبیعی یا دست کن) و قلعه ای در حومه‌ی رود سیمره و غارها و حفاری‌ها و .... که دقایقی از آن همه تلاش دکتر حسن پور و تیم همراهشان را دیدم و بر خود بالیدیم، نفس در سینه حبس کردیم و شاهد زیبایی‌های لرستان و کوه های همیشه برافراشته‌ی زاگرس بودیم.
دکتر حسن‌پور سخنی کوتاه درباره‌ی فیلم گفتند و زمان خود را به بخش پرسش و پاسخ دادند. از سوی انجمن یادبودی با نام انجمن بر کاشی، به رسم ادب تقدیم دکتر عطا حسن‌پور شد و از بانو و دو فرزند ایشان، که در فیلم نیز نقش‌آفرینی کرده بودند، سپاس‌گزاری شد.
در پایان نشست پرسش و پاسخ با همراهی دکتر گلزاری و دکتر حسن پور برگزار شد.
پرسش‌هایی از این دست: آمد و شد به غارهای دست‌کن در زمان کهن به شکل بوده؟ -بیشتر پله‌های سنگی یا چوبی و یا نرده‌های بالارونده داشتند که از بین رفته. -آیا نام گور صخره‌ای سکاوند از نام مردم منطقه گرفته شده؟ - با توجه به سیر مهاجرت این اقوام نام ایل سکوند( از سکاها) را به خود گرفته‌اند. و نیز پرسش‌هایی درمورد پیوند پرندگان مردارخوار و دخمه‌ها، دلایل «مادی» بودن گورهای صخره‌ای، انسان نئاندرتال و هموساپینس در ایران، قدمت و اصالت اشیاء غار کلماکره و پرسش‌های دیگر که دو استاد پاسخگوی آن‌ها بودند و در پوشه‌ی شنیداری نشست موجود است.
گزارش: مهسا شهراسپی
